Ομιλία του Κωνσταντίνου Παπακοσμά στο Εσπερινό Γυμνάσιο για τον “δρόμο του Νερού”

Μετά από πρόσκληση της διεύθυνσης του Εσπερινού Γυμνασίου Καβάλας και συγκεκριμένα του διευθυντή του Πέτρου Τζίμα και στο πλαίσιο προγράμματος για την περιβαλλοντική εκπαίδευση ο κ. Κωνσταντίνος Παπακοσμάς μίλησε στους μαθητές και μαθήτριες του εν λόγο σχολείου αλλά και στο εκπαιδευτικό προσωπικό. Αναφέρθηκε στον “δρόμο του Νερού”, στην ιστορική εξέλιξη της υδροδότησης της πόλης αλλά και στο μοναδικό σε φυσικό κάλλος μονοπάτι που μας οδηγεί στην “ μάνα του νερού” στα υψώματα της Καβάλας.

Η παρουσίαση έγινε παράλληλα με την προβολή εικόνων από τα σημεία αναφοράς της ύδρευσης της πόλης και τα μεγάλα έργα που έχουν συντελεστεί διαχρονικά. Ο ομιλητής τόνισε την σημαντικότητα της προστασίας του περιβάλλοντος, της χρήσης του νερού αλλά και τις προσπάθειες που καταβάλει διαχρονικά η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Καβάλας  για την ασφαλή και ποιοτική διαχείριση του, ώστε να καλύπτει στο έπακρο τις ανάγκες των κατοίκων της πόλης και των κοινοτήτων.

Ο “Δρόμος του Νερού”, έχει χαρτογραφηθεί και υπάρχουν εντυπωσιακές φωτογραφίες, στο παρελθόν δε είχαν δημιουργηθεί  και χρηστικοί χάρτες οι οποίοι υποδέχονταν  τους λάτρεις της πεζοπορίας και της φύσης σε μια μαγευτική διαδρομή. Δυστυχώς σήμερα και αυτό το έργο έχει βανδαλιστεί σε μεγάλο βαθμό

Ο καλαίσθητος περιπατητικός οδηγός με τίτλο “Δρόμος του Νερού Παλαιά Καβάλα – Καβάλα”, που κυκλοφόρησε από το Δήμο Καβάλας και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή – Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων είχε διανεμηθεί δωρεάν και περιλάμβανε  όσα χρειάζεται ένας ταξιδιώτης, για να ανακαλύψει μια άγνωστη στους πολλούς διαδρομή της Καβάλας. Για τους ερευνητές ο οδηγός αυτό υπάρχει στην Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Στα τεχνικά στοιχεία,  το μονοπάτι συνολικού μήκους 10,5 χλμ., μετέφερε το νερό από το χωριό της Παλαιάς Καβάλας που βρίσκεται στα βορειοανατολικά υψώματα και μέσα από το υδραγωγείο, τις περίφημες Καμάρες, το έφερνε μέχρι την άνυδρη χερσόνησο της Παναγίας στην παλιά πόλη της Καβάλας.

Το πιο αναγνωρίσιμο μνημείο της Καβάλας, οι Καμάρες, κατασκευάστηκε το 1525, έχει μήκος 270 μ. και μέγιστο ύψος 25 μέτρα. Είναι κτισμένο από ντόπιο γρανίτη και πλίνθους. Πατά πάνω σε 18 ογκώδη μεσόβαθρα και φέρει διπλή και σε ορισμένα σημεία τριπλή σειρά επάλληλων τόξων.

Με το …άνοιγμα της πόλης, από την περιοχή της Παναγίας, δημιουργήθηκε η ανάγκη υδροδότησης των νέων περιοχών. Το νερό από την “μάνα του νερού” στα τρία Καραγάτσια δεν έφθανε για όλους . Ανοίχθηκαν πηγάδια στο Περιγιάλι (Καρά – Ορμάν) αλλά και αξιοποιήθηκαν και υπάρχοντα στη περιοχή Ραψάνης ( Κιουτσούκ Ορμάν).   Το καθαρό και άφθονο νερό ήρθε όμως από τις γεωτρήσεις των Αμισιανών . Τότε, το 1923, δημιουργήθηκε και το “Ταμείον Υδρεύσεως και Εξυγιάνσεως Καβάλας”.

Η διαχείριση του νερού, των δικτύων, αλλά και της τιμής του.. δύσκολη υπόθεση. Η Νομαρχία είχε την ευθύνη της λειτουργίας του Ταμείου, των έργων του, αλλά και της χρηματοδότησης του. Εύλογες και οι “κόντρες” με τις εκάστοτε προπολεμικές Δημοτικές αρχές. Δήμος και “Ταμείον” αλληλεπικαλύπτονταν σε ..αρμοδιότητες και ευθύνες και μόνιμα το πρόβλημα ήταν ένα.. η Καβάλα στερούνταν ..νερού.

Μετά την κατοχή και τον εμφύλιο “..η ζωή τραβά μπροστά” και η διαχείριση του νερού είναι πια αποκλειστική ευθύνη του Δήμου Καβάλας. Το “Ταμείον” παύει να υπάρχει.

Τα χρόνια κυλούσαν με έργα που γίνονταν στο κέντρο και τις συνοικίες της πόλης , με νέα δίκτυα αλλά και με μόνιμο βραχνά την επάρκεια του νερού. Μελέτες επί μελετών και τελικά το 1969 ξεκινά το μεγάλο έργο της υδρεύσεως της πόλης από τα νερά των πηγών της Βοϊράνης στο Κεφαλάρι Δράμας.

Έργο κολοσσιαίο για την εποχή, όπως και η μεταφορά του νερού από το Αντλιοστάσιο των Αμισιανών στις Δεξαμενές της πόλης. Έργο του Δημάρχου Ευάγγελου Ευαγγελίου, έτσι από το 1973 η Καβάλα έχει άφθονο και ποιοτικό νερό. Τα “μαλλιοτραβήγματα” στις κοινόχρηστες βρύσες πήραν τέλος όπως και τα ντεπόζιτα και τα “μουσλούκια” στα σπίτια των Καβαλιωτών. Κάπως έτσι τελειώνει και η ιστορία της “Υπηρεσίας Υδρεύσεως” του Δήμου Καβάλας αφού στις 25 Νοεμβρίου 1980 το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να ιδρυθεί στην Καβάλα, Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης. Λίγους μήνες νωρίτερα η πολιτεία είχε ψηφίσει τον Νόμο 1069 /1980 και έδινε την δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση να δημιουργήσει επιχειρήσεις για την διαχείριση των υδάτων και των λυμάτων. Τον Μάρτιο του 1981 με νέα απόφαση του το Δημοτικό Συμβούλιο , συμπλήρωσε αυτή που πήρε τον Νοέμβριο  για την ίδρυση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. τον  Ιούλιο του 1981 ο Υφυπουργός Εσωτερικών Ιωάννης Κεφαλογιάννης συντάσσει το Προεδρικό διάταγμα, ίδρυσης της ΔΕΥΑ Καβάλας, το οποίο υπογράφει ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής  και δημοσιεύεται στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης την 31η Ιουλίου 1981.